เก็บตกเสวนา Small Bookshops in BIG cities ว่าด้วยร้านหนังสือเล็กในเมืองใหญ่
เมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม 2015 BBF ได้จัดงานเสวนา ‘Small Bookshops in Big Cities เสวนาว่าด้วยร้านหนังสือเล็กในเมืองใหญ่’ ที่มีวิทยากรคือคุณ Kenny Leck เจ้าของร้านหนังสือ BooksActually จากประเทศสิงคโปร์ และดำเนินรายการโดยคุณศิโรตม์ คล้ามไพบูลย์ ในงานเทศกาลหนังสือกรุงเทพมหานคร ครั้งที่ 1 (Bangkok Book Festival 2015) โดยในหัวข้อนี้ คุณ Kenny Leck ได้นำประวัติความเป็นมาของร้าน BooksActually หลักการบริหารงานร้านหนังสือ และทัศนะที่มีต่อวัฒนธรรมการอ่านและหนังสือมาเล่าให้ผู้ร่วมเสวนาฟัง
เริ่มแรก คุณ Kenny เล่าว่าเดิมทีก่อนจะมาเปิดร้านหนังสือ BooksActually เขาทำงานอยู่ในร้านหนังสือแห่งหนึ่ง ด้วยความที่มาจากครอบครัวที่มีฐานะปานกลาง จึงทำให้เกิดความคิดว่าอยากมีธุรกิจเป็นของตัวเอง ไม่นาน นิสัยรักการอ่านที่ได้รับการปลูกฝังมาจากครอบครัว รวมไปถึงประสบการณ์ในการทำงานร้านหนังสือก็ทำให้ Kenny คิดได้ว่าธุรกิจที่อยากทำนั้น คือ ธุรกิจร้านหนังสือนั่นเอง
คล้ายสูตรเรื่องราวความสำเร็จ Kenny เริ่มกิจการร้าน BooksActually อย่างเล็กๆ ก่อนค่อยๆ ขยายขนาดขึ้นเรื่อยๆ จากโต๊ะขายหนังสือสองตัวในรั้วมหาวิทยาลัย เริ่มเปิดร้านหนังสือจริงๆ จังๆ ในชื่อ BooksActually บนที่เช่าราคาถูกบนชั้นสองของตึกในย่านที่ไม่พลุกพล่านนักของสิงคโปร์ เขาเล่าว่าทำรายได้ได้น้อยมาก แต่เมื่อเทียบกับค่าเช่าก็พออยู่ได้ ไม่นานหลังที่ที่เช่าอยู่ต้องการเพิ่มค่าเช่า (ตามวิสัยของผู้ให้เช่าในสิงคโปร์ที่ต้องเพิ่มค่าเช่าอยู่เรื่อยๆ) Kenny จึงเริ่มคิดจริงจังเกี่ยวกับตำแหน่งร้านของตนที่อาจบอกได้ว่าไม่ดีนัก เขาตัดสินใจมองที่เช่าใหม่ในย่านที่ทันสมัยและตัดสินใจจ่ายค่าเช่าที่มากกว่าเดิมถึง 7 เท่า และปรากฏว่าเป็นการตัดสินใจที่ถูก เพราะ BooksActually ทำรายได้สูงขึ้นเป็นเท่าตัว พร้อมทั้งยังเป็นที่รู้จักมากขึ้นอีกด้วย
ต่อมา Kenny ก็เล่าถึงข้าวของและสินค้าที่มีอยู่ในร้านหนังสือของเขา อันบอกได้ว่าทำให้มีความแตกต่าง และสร้างความรู้สึกเป็นกันเองกับผู้อ่านที่แวะเข้ามาเยี่ยมชมได้เป็นอย่างดี ซึ่งในร้านนอกจากจะมีแมวที่ Kenny เลี้ยงไว้ 3 ตัว ยังมีของจุกจิกน่าสะสม ตั้งแต่เครื่องเขียน ยันอิฐก่อสร้าง (ที่เขาไม่ขาย) ส่วนสินค้านั้น นอกเหนือจากหนังสือภาษาอังกฤษที่เจ้าของร้านคัดมาจัดจำหน่ายแล้ว ยังมีหนังสือจากสำนักพิมพ์ Math Paper Press ที่ Kenny เป็นคนก่อตั้งขึ้นเพื่อตีพิมพ์งานเขียนของนักเขียนชาวสิงคโปร์อีกด้วย ซึ่งแม้จะเป็นสำนักพิมพ์ที่เพิ่งก่อตั้งได้ไม่นาน (2005) แต่ก็มีจำนวนการพิมพ์ที่มากพอสมควร ด้วยจำนวนรวม 90 ปก เมื่อพิธีกรสังเกตเห็นว่าหนังสือส่วนใหญ่ที่ Math Paper Press พิมพ์คือหนังสือรวมบทกวี จึงถามคุณ Kenny ว่าทำไมถึงพิมพ์บทกวีเยอะนัก มีผู้อ่านหรือไม่ และคำตอบของคุณ Kenny ก็ทำให้เราได้ทราบว่านักอ่านชาวสิงคโปร์นั้นชอบอ่านบทกวี เนื่องจากมีการปลูกฝังแต่ยังเล็ก มีการเรียนการสอนอย่างจริงจังในโรงเรียน
“ร้านหนังสือเป็นสถานที่ที่จะช่วยบ่มเพาะวัฒนธรรมการอ่านให้สืบต่อไป ร้านหนังสือต่างๆ อาจดูเหมือนเป็นศัตรูในแง่ธุรกิจ แต่แท้จริงร้านหนังสือทุกร้านก็เป็นเหมือนเพื่อนที่คอยช่วยเหลือกัน”
การตัดสินใจเปิดสำนักพิมพ์ของ Kenny สามารถสะท้อนให้เห็นวิสัยทัศน์ด้านธุรกิจของเขาได้เป็นอย่างดี หากเราเข้าเว็บไซต์ของ BooksActually หรือ Math Paper Press ก็จะพบกับการออกแบบอันสวยงามของหน้าเว็บไซต์ และภาพหนังสืออันละเมียดละไม (บางภาพมีการจ้างนางแบบมาถือหนังสือด้วย!) Kenny มองว่าการก้าวตามสมัยให้ทันเป็นเรื่องสำคัญมากในการทำธุรกิจยุคปัจจุบัน ดังนั้น จึงไม่แปลกที่เราจะเห็น BooksActually ในฐานะร้านหนังสือที่ใช้โซเชียลเน็ตเวิร์ก ไม่ว่าจะ Facebook, Instagram หรือ Twitter ในการประชาสัมพันธ์ตัวได้ดีมาก
ที่สุด Kenny บอกว่า เขามองร้านหนังสือเป็นสถานที่ที่จะช่วยบ่มเพาะวัฒนธรรมการอ่านให้สืบต่อไป ร้านหนังสือต่างๆ อาจดูเหมือนเป็นศัตรูในแง่ธุรกิจ แต่แท้จริงร้านหนังสือทุกร้านก็เป็นเหมือนเพื่อนที่คอยช่วยเหลือกัน วันหนึ่งเด็กคนหนึ่งอาจจะเดินเข้าร้าน Kinokuniya แล้วหยิบหนังสือติดไม้ติดมือออกมาหนึ่งเล่มโดยที่ไม่ตั้งใจ สามปีผ่านไปเขาอาจจะหยิบหนังสือเล่มนี้ขึ้นมาอ่านแล้วพบว่าการอ่านนั้นเติมเต็มชีวิตเขา จากนั้นเขาก็กลายเป็นคนรักหนังสือ เป็นคนซื้อหนังสือ และ Kenny เชื่อว่าเมื่อใครสักคนกลายเป็นคนรักหนังสือแล้ว ก็ไม่มีทางที่เขาคนนั้นจะซื้อหนังสือจากร้านเดียวตลอดไป
เรื่อง: เวีย สุขสันตินันท์
ภาพ: ณัฐชานันท์ กล้าหาญ